ولایت هرات که در مجاورت مرز ایران و ترکمنستان واقع شده و تنها چندصد کیلومتر از منابع انرژی خلیج فارس و آب های استراتژک دریای عمان فاصله دارد ، از اهمیت و موقعیت ژئواستراتژیک بالایی برخوردار است . در تایید اهمیت نظامی و ژئواستراتژیک هرات میتوان به این نکته اشاره کرد که رژیم طالبان درست چندماه پس از به قدرت رسیدن در قندهار ، مبادرت به تصرف هرات کرد . در نتیجه تصرف هرات دولت ربانی در کابل سقوط کرد ، زیرا طالبان پس از تسلط بر هرات به روحیه ، منابع مالی ( از محل گمرکات هرات ) و امکانات لازم برای ساقط کردن رژیم ربانی در سال 1357 دست یافت . بنابراین ، تسلط بر هرات نه تنها شاه کلید حکومت بر افغانستان است ، بلکه برای تحقق بلند پروازی های ژئواستراتژیک قدرت های منطقه ای نیز لازم است . البته عکس این مطلب نیز صادق است و تسلط بر هرات میتواند بازدارنده بسط نفوذ قدرت های منطقه ای و بین المللی در افغانستان و سایر کشورها باشد . برای نمونه ، تسلط طالبان بر هرات سبب شد که ارتباط زمینی و هوایی ایران نه تنها با هرات بلکه با سایر نقاط افغانستان قطع شود و  ارتباط با آسیای مرکزی نیز تحت تاثیر قرار بگیرد . قدرت های منطقه ای و بین المللی همواره از هرات برای نفوذ در آسیای مرکزی و جنوبی استفاده کرده اند . همه ارتش های قدیم و جدید از جمله ارتش اسکندر کبیر ، ناپلئون ، تزار روس ، ملکه بریتانیا و ارتش سرخ شوروی علاقه بسیار زیادی به ارزش نظامی و استراتژیک هرات نشان داده اند . این ارزش تا به امروز باقی مانده و تجمع قدرت های منظقه ای و بین المللی درهرات مثل آمریکا و ناتو موید آن است . ارزش هرات به حدی است که 168 سال پیش ( 1216 ) یکی از افسران اطلاعاتی بریتانیا به نام ( الدرد پاتینگر ) از هرات به عنوان ( اهرم آسیا ) یاد کرد . در آن زمان ، بریتانیا تمام تلاش خود را به خرج داد تا منطقه حیاتی هرات از دست ایرانیان خارج شود . در واقع ، ولایت هرات از دیرباز مورد علاقه روسیه و بریتانیا بوده و از آن به عنوان یک منطقه نفوذ به ممالک استعماری یکدیگر استفاده میکردند .